ဘြန္း ေမ ၂၂ ၂၀၀၈
ကမၻာ႕လူဦးေရတိုးတက္လာတာနဲ႕ အမွ် စားနပ္ရိကၡာ ေစ်းတိုးျမင္႕လာမႈနဲ႕ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈ၏ တိုးျမင္႕လာေသာ တြန္းအား ေတြကို ရင္ဆိုင္လာရပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ဇီ၀မ်ိဳးႏြယ္စိတ္မ်ား ေန႕ျဖစ္တဲ႕ ဒီေန႕က်င္းပျခင္းက တိုးျမင္႕လာတဲ႕ ကမၻာ႕လူဦးေရအတြက္ ေသခ်ာခိုင္မာတဲ႕ အစားအစာရင္းျမစ္ ရရွိေစရန္ အတြက္ ကမၻာ႕ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲေတြကို ဘယ္လို ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ရမယ္၊ စီမံခန္႕ခြဲရမယ္ ဆိုတဲ႕လိုအပ္မႈေတြကို ပိုမို ဖိအားေပးပါလိမ္႕မယ္။
"သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ႕ ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္မႈအရ လယ္ယာလုပ္ငန္းက ဇီ၀မ်ိဳးကြဲေတြထိမ္းသိန္းေရးအတြက္ တိုးျမွင္႕လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါလိမ္႕မယ္။ သို႕ေပမဲ႕ အပင္တစ္မ်ိဳးတည္းကို ေျမယာဧက ေျမာက္ျမားစြာစိုက္ပ်ိဳးျခင္း၊ ပိုးသတ္ေဆးပမာဏ အလြန္အမင္း သံုးစြဲျခင္း တို႕ေၾကာင္႕လယ္ယာလုပ္ငန္းသည္ပင္လွ်င္ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲမ်ားအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ႕အျပင္ လယ္ယာလုပ္ငန္းထုတ္လုပ္ႏံႈးသည္ သဘာ၀ရင္းျမစ္ၾကြယ္၀မႈနဲ႕ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၏ ဇီ၀မ်ိဳးၾကြယ္၀မႈအေပၚ တိုက္ရိုက္မွီတည္ေနတယ္ ဆိုတဲ႕ အခ်က္ကလည္း ရွင္းလင္း ျပတ္သားမႈ မရွိေသးပါဘူး" ေမလ ၃၁ ရက္မတိုင္ခင္ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ ဘြန္းၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ႕ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲမ်ားဆိုင္ရာ ညီလာခံ တက္ေရာက္သူမ်ားရဲ႕ ကိုးႀကိမ္ေျမာက္ အစည္းအေ၀း ဥကၠဌျဖစ္သူ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ၀န္ႀကီး ဆစ္ဂမာ ဂပ္ဘရီယယ္က ေျပာၾကားပါတယ္။
"ကမၻာ႕ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲမ်ား ကာကြယ္ေစာင္႕ေရွာက္ေရးဟာ ကမၻာ႕ အစားအစာရင္းျမစ္အတြက္ အေရးအႀကီးဆံုးျဖစ္တယ္" ဇီ၀မ်ိဳးကြဲမ်ားဆိုင္ရာ ညီလာခံ၏ အမႈေဆာင္ အတြင္းေရးမႈး အာမက္ ေဂ်ာ႕ဂါ႕ဖ္က ေျပာပါတယ္။ "လက္ရွိ မ်ိဳးတံုးေပ်ာက္ကြယ္ႏံႈးအတိုင္း ဆက္ရွိေနမယ္ဆိုရင္ အခုရာစုႏွစ္ အလယ္မွာ ရွိလာမယ္လို႕ ခန္႕မွန္းၾကတဲ႕ ကမၻာ႕လူဦးေရ သန္းကိုးေထာင္အတြက္ အစာေရစာ လံုေလာက္ေအာင္ ေထာက္ပံ႕ႏိုင္ဖို႕ ခဲယဥ္းတယ္။ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈက ေျပာင္းလဲလာတဲ႕ သဘာ၀အေျခအေနေအာက္မွာ ဘယ္အပင္မ်ိဳးစိတ္၊ ဘယ္သက္ရွိမ်ိဳးစိတ္ေတြ အသက္ရွင္က်န္ရစ္မလဲ ဆိုတဲ႕ မေရရာ မေသခ်ာမႈကို ဖန္တီးေနတဲ႕အတြက္ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲမ်ားတည္ရွိမႈဟာ အနာဂတ္မွာ ပိုၿပီး ရႈပ္ေထြးနက္ရိႈင္းလာစရာ ရွိတယ္" လို႕သူကဆက္ေျပာပါတယ္။
"ဥပမာ အန္ဒီးေဒသက လယ္သမားေတြက အပူ၊ အေအး ဒဏ္ေၾကာင္႕ သီးႏွံအထြက္ေလ်ာ႕က်လာမႈကို ကာကြယ္ဖို႕ အာလူးမ်ိဳးစိတ္ကြဲ အမ်ားအျပားကို စိုက္ပ်ိဳးၾကမယ္။ သီးႏွံမ်ိဳးစိတ္ ဘယ္ေလာက္ ရႏိုင္သလဲ ဆိုတာက သူတို႕ရဲ႕ အသက္ရွင္ရပ္တည္မႈကို အေထာက္အကူျပဳပါလိမ္႕မယ္။"
လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးမႈသမိုင္း ႏွစ္တစ္ေသာင္းေက်ာ္မွာ သီးႏွံမ်ိဳးစိတ္ေပါင္း ၇၀၀၀ ေက်ာ္ စားပင္အျဖစ္စိုက္ခဲ႕ၾကတဲ႕ အထဲက ကၽြန္ေတာ္တို႕ေန႕စဥ္စားသံုးေနတဲ႕ အစားအစာထဲမွာ အမ်ားဆံုးပါ၀င္တာက အမ်ိဳးေပါင္း ၃၀ ေလာက္ပဲရွိပါတယ္။ အသက္ရွင္ ရပ္တည္ေရးအတြက္ မ်ိဳးစိတ္အနည္းငယ္အေပၚမွာပဲ မွီခိုေနၾကတယ္ ဆိုတာကိုက က်ရံႈးမဲ႕ လမ္းစဥ္ျဖစ္ေနတယ္။ လို႕ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႈး ဘန္ကီမြန္းက IBD ကိုေပးပို႕တဲ႕ သူ႕ရဲ႕ သ၀ဏ္လႊာမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။
ဘြန္းမွာ ျပဳလုပ္တဲ႕ အစည္းအေ၀းမွာ တက္ေရာက္ၾကတဲ႕ကိုယ္စားလွယ္ေတြက လယ္ယာ စိုက္ပိ်ဳးေရးလုပ္ငန္း အတြက္ ဇီ၀မ်ိဳးစိတ္ၾကြယ္၀မႈ နဲ႕ လယ္ယာလုပ္ငန္းအေပၚမွာ ႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႕ ပိုၿပီး ထာ၀စဥ္ညီ တည္တံ႕ႏိုင္ေရး နည္းလမ္းေတြကို ဦးတည္ႏိုင္မဲ႕ နည္းလမ္းမ်ား ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ေရး ညီလာခံရဲ႕ ႀကိဳးစား အားထုတ္မႈကို ျပန္လည္သံုးသပ္ခဲ႕ၾကတယ္။ အစိုးရကိုယ္စားလွယ္မ်ားဟာ အစိုးရမဟုတ္တဲ႕ အဖြဲ႕အစဥ္းေတြနဲ႕ တြဲၿပီး ၂၀၁၀ခုႏွစ္မွာ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲပ်က္သုဥ္းမႈကို ေနာက္ျပန္လည္ေစေရး ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ သေဘာတူညီမႈ ရည္မွန္းခ်က္ကို ပိုၿပီးနီးစပ္ေအာင္ျမင္ေစေရး လုပ္ေဆာင္ရန္အခ်က္မ်ား ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်ခဲ႕ၾကတယ္။ ခန္႕မွန္းတြက္ခ်က္မႈအရ လူသားေတြေၾကာင္႕ ဇီ၀မ်ိဳးႏြယ္ျပဳန္းတီးမႈဟာ သဘာ၀အေလ်ာက္ျဖစ္တဲ႕ ျပဳန္းတီးမႈထက္ အဆ တစ္ရာ တစ္ေထာင္ ေလာက္အထိရွိတယ္။
"လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး နဲ႕ သဘာ၀ရင္းျမစ္မ်ားထိမ္းသိမ္းေစာင္႕ေရွာက္ေရးတို႕အတြက္ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲမ်ား ယုတ္ေလ်ာ႕လာမႈ ကို သိသိသာသာ ေလ်ာ႕က်ေစမဲ႕ အတူတကြ လက္တြဲေဆာင္ရြက္ႏိုင္မဲ႕ နည္းလမ္းမ်ား ရွာေဖြရမယ္" လို႕ မစၥတာ ဂပ္ဘရီယယ္လ္က ေျပာပါတယ္။ "ဘြန္းၿမိဳ႕က ေနာက္ထပ္ရက္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ ၁၉၁ ႏိုင္ငံက ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေျဖရွင္းၾကရမဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္အလြန္ ႀကီးမားတဲ႕ တာ၀န္၀တၱရားတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္" လို႕ သူကထပ္ျဖည္႕ေျပာတယ္။ ဒီေန႕ေနာက္ပိုင္းမွာ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ၀န္ႀကီး၊ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႈး၊ ကုလသမဂၢ စားနပ္ရိကၡာအဖြဲ႕ ဦးေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမႈး ဂ်က္ကီး ဒီေယာ႕ဖ္၊ လယ္ယာသိပၸံနဲ႕ နည္းပညာဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ႏိုင္ငံတကာ သံုးသပ္မႈ အဖြဲ႕(IAASTD) မွ Robert Watson တို႕ရဲ႕ မွတ္ခ်က္ ေတြကို ကိုယ္စားလွယ္ေတြ နားဆင္ၾကရပါလိမ္႕မယ္။
မစၥတာေဂ်ာ႕ဂါ႔ဖ္က "လက္ရွိကမၻာလံုးဆိုင္ရာ အစားအစာ အက်ပ္အတည္း ကို ရင္ဆိုင္ႏိုင္ဖို႕ ေရရွည္အဓိက ပန္းတိုင္ကိုေရာက္ေစဖို႕ ပတ္၀န္းက်င္ေဂဟစနစ္ကို ကာကြယ္ဖို႕နဲ႕ ေထာက္ကူဖို႕ လယ္ယာ လုပ္ငန္း အေလ႕အထေတြကို စုစည္းဖို႕လို႕တယ္" လုိ႕ဆိုပါတယ္။
"ကၽြန္ေတာ္တို႕ ရဲ႕ သဘာ၀ရင္းျမစ္ေတြကို အက်ိဳးရွိရွိ အသံုးခ်ႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္တဲ႕ အစီအမံေတြ လုပ္ေဆာင္မယ္ဆိုရင္ အစားအစာ ရင္းျမစ္အတြက္လည္း အာမခံခ်က္ရွိပါမယ္။ ေရအရင္းအျမစ္ေတြကို အက်ိဳးရွိရွိ အသံုးျပဳဖို႕ လိုပါတယ္။ မွန္ကန္တဲ႕ ဓာတ္ေျမၾသဇာ အခ်ိဳးအစား အသံုးျပဳဖို႕လိုပါတယ္။ ေျမဆီလႊာေတြကို ထိမ္းသိမ္းဖို႕လိုတယ္။ ေတာေတာင္ေတြနဲ႕ စိမ္႕ေျမေတာေတြကို အၿမဲ ထိေတြ႕ ေနဖို႕လိုတယ္။ "
ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈ၊ ေရာဂါပိုးမႊား သို႕မဟုတ္ စီးပြားေရး လႈပ္ခတ္မႈ ေတြကို ခုခံေပးႏိုင္တဲ႕ အမ်ိဳးအစားနဲ႕ မ်ိဳးစိတ္ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာ စုေပါင္းစိုက္ပ်ိဳးတဲ႕ အရြယ္အစားေသးတဲ႕ လယ္ယာလုပ္ငန္းေတြအတြက္ ဇီ၀မ်ိဳးစိတ္ေတြ ထိမ္းသိမ္းေရးဟာ အဓိက အေရးအႀကီးဆံုးျဖစ္တယ္။ လို႕ မစၥတာ ေဂ်ာ႕ဂါ႕ဖ္က ေျပာပါတယ္။
ဒီႏွစ္ဟာ ႏိုင္ငံတကာဆိုင္ရာ အာလူးစိုက္ပ်ိဳးေရးႏွစ္ျဖစ္တယ္။ ပီရူးက လယ္သမားေတြက အပူ၊ အေအး ဒဏ္ေၾကာင္႕ သီးႏွံအထြက္ေလ်ာ႕က်လာမႈကို အာလူးမ်ိဳးစိတ္ကြဲ အမ်ားအျပားကို စိုက္ပ်ိဳးၾကျခင္းျဖင္႕ ခုခံၾကတယ္။ သီးႏွံမ်ိဳးစိတ္ဘယ္ေလာက္ရႏိုင္သလဲဆိုတာက သူတို႕ရဲ႕ အသက္ရွင္ရပ္တည္မႈကို အေထာက္အကူျပဳပါလိမ္႕မယ္။"
"ဇီ၀မ်ိဳးၾကြယ္၀မႈဟာ လူသားအမ်ားအျပားအတြက္ မွ်တတဲ႕ အာဟာရကို ေပးစြမ္းဖို႕လည္း အဓိက အေထာက္အကူျပဳပါလိမ္႕မယ္။ မွန္ကန္တဲ႕ အစားအစာ ရရွိေရးနဲ႕ စိုက္ပ်ိဳးမႈၾကားမွာ မွန္ကန္တဲ႕ မွ်ေျခရရွိေစေရးအတြက္ လူေတြကို ပိုမိုမ်ားျပားျပည္႕စံုတဲ႕ အစားအစာ ရရွိေစဖို႕ အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ ကၽြန္ုပ္တို႕ရဲ႕ အာဟာရျဖည္႕တင္းမႈဟာ ေျမလႊာေပၚမွာ မွန္ကန္တဲ႕ အစားအစာၾကြယ္ၾကြယ္၀၀ရရွိေစေရးေပၚမွာ အေျခတည္ရမယ္ ဆိုတဲ႕ အယူအဆကို ပိုမိုက်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ျဖစ္လာဖို႕လိုပါတယ္။"
ဇီ၀မ်ိဳးစိတ္ညီလာခံကေနၿပီးေတာ႕ ႏိုင္ငံမ်ားဟာ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး ထံုးတမ္းစဥ္လာေတြကို အေျခခံၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနၾကတယ္။ အကယ္စင္စစ္မွာေတာ႕ ေျမဆီလႊာ ထိမ္းသိမ္းကာကြယ္ေရး၊ ညစ္ညမ္းမႈနဲ႕ မွန္ကန္ျပည္႕၀တဲ႕ အစားအစာ အာဟာရ ရရွိေစေရး ညီလာခံေအာက္မွာ လမ္းစဥ္ေတြ အမ်ားအျပားရွိတယ္။
ဇီ၀မ်ိဳးစိတ္မ်ားဆိုင္ရာ ညီလာခံ (CBD)
ဇီ၀မ်ိဳးစိတ္မ်ား ဆိုင္ရာ ညီလာခံသည္ မ်ိဳးဗီဇမ်ားအသံုးခ်မႈအက်ိဳးအျမတ္မ်ား အညီအမွ်ခြဲေ၀ရရွိေစေရးနဲ႕ (သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္) ထိမ္းသိမ္းေရးနဲ႕ ဇီ၀မ်ိဳးစိတ္မ်ား ထာ၀စဥ္ညီ အသံုးခ်ေရး ႏိုင္ငံတကာ သေဘာတူညီမႈစာခ်ဳပ္ျဖစ္ၿပီး ၁၉၉၂ ခု ဘရာဇီးႏိုင္ငံ ရီယိုဒီဂ်ေနရို ၿမိဳ႕မွာ ျပဳလုပ္တဲ႕ ေျမကမၻာ ထိပ္သီး အစည္းအေ၀းမွာ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ႕ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၉၁ ႏိုင္ငံနဲ႕ CBD သည္ ေျမကမၻာေပၚမွာ သက္ရွိတည္တံ႕ေစေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေတြၾကားမွာ တကမၻာလံုးနီးနီး ကတိျပဳခဲ႕ၾကတဲ႕ စာခ်ဳပ္ျဖစ္တယ္။ CBD က လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား၊ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား၊ နည္းပညာ နဲ႕ အေလ႕အထေကာင္းမ်ား ဖလွယ္မႈ နဲ႕ အခ်ိန္ျပည္႕နဲ႕ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ လူငယ္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား၊ ေဒသဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား နဲ႕ ပုဂၢလိက တစ္ဦးမခ်င္းပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္သူမ်ား၊ အပါအ၀င္ သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ တက္ၾကြတဲ႕ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား သိပၸံသုေတသနလုပ္ငန္းေတြက တဆင္႕ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာမႈ အႏၱရာယ္အပါအ၀င္ ဇီ၀မ်ိဳးႏြယ္ေတြနဲ႕ ေဂဟစနစ္လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြအေပၚ က်ေရာက္လာႏိုင္တဲ႕႔ အႏၱရာယ္ေတြကို အသိေပးဖို႕ လုပ္ေဆာင္တယ္။
ညီလာခံ အတြင္းေရးမႈးရံုးက မြန္တရီယယ္မွာ တည္ရွိပါတယ္။
မူရင္း
ကမၻာ႕လူဦးေရတိုးတက္လာတာနဲ႕ အမွ် စားနပ္ရိကၡာ ေစ်းတိုးျမင္႕လာမႈနဲ႕ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈ၏ တိုးျမင္႕လာေသာ တြန္းအား ေတြကို ရင္ဆိုင္လာရပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ဇီ၀မ်ိဳးႏြယ္စိတ္မ်ား ေန႕ျဖစ္တဲ႕ ဒီေန႕က်င္းပျခင္းက တိုးျမင္႕လာတဲ႕ ကမၻာ႕လူဦးေရအတြက္ ေသခ်ာခိုင္မာတဲ႕ အစားအစာရင္းျမစ္ ရရွိေစရန္ အတြက္ ကမၻာ႕ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲေတြကို ဘယ္လို ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ရမယ္၊ စီမံခန္႕ခြဲရမယ္ ဆိုတဲ႕လိုအပ္မႈေတြကို ပိုမို ဖိအားေပးပါလိမ္႕မယ္။
"သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ႕ ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္မႈအရ လယ္ယာလုပ္ငန္းက ဇီ၀မ်ိဳးကြဲေတြထိမ္းသိန္းေရးအတြက္ တိုးျမွင္႕လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါလိမ္႕မယ္။ သို႕ေပမဲ႕ အပင္တစ္မ်ိဳးတည္းကို ေျမယာဧက ေျမာက္ျမားစြာစိုက္ပ်ိဳးျခင္း၊ ပိုးသတ္ေဆးပမာဏ အလြန္အမင္း သံုးစြဲျခင္း တို႕ေၾကာင္႕လယ္ယာလုပ္ငန္းသည္ပင္လွ်င္ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲမ်ားအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ႕အျပင္ လယ္ယာလုပ္ငန္းထုတ္လုပ္ႏံႈးသည္ သဘာ၀ရင္းျမစ္ၾကြယ္၀မႈနဲ႕ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၏ ဇီ၀မ်ိဳးၾကြယ္၀မႈအေပၚ တိုက္ရိုက္မွီတည္ေနတယ္ ဆိုတဲ႕ အခ်က္ကလည္း ရွင္းလင္း ျပတ္သားမႈ မရွိေသးပါဘူး" ေမလ ၃၁ ရက္မတိုင္ခင္ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ ဘြန္းၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ႕ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲမ်ားဆိုင္ရာ ညီလာခံ တက္ေရာက္သူမ်ားရဲ႕ ကိုးႀကိမ္ေျမာက္ အစည္းအေ၀း ဥကၠဌျဖစ္သူ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ၀န္ႀကီး ဆစ္ဂမာ ဂပ္ဘရီယယ္က ေျပာၾကားပါတယ္။
"ကမၻာ႕ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲမ်ား ကာကြယ္ေစာင္႕ေရွာက္ေရးဟာ ကမၻာ႕ အစားအစာရင္းျမစ္အတြက္ အေရးအႀကီးဆံုးျဖစ္တယ္" ဇီ၀မ်ိဳးကြဲမ်ားဆိုင္ရာ ညီလာခံ၏ အမႈေဆာင္ အတြင္းေရးမႈး အာမက္ ေဂ်ာ႕ဂါ႕ဖ္က ေျပာပါတယ္။ "လက္ရွိ မ်ိဳးတံုးေပ်ာက္ကြယ္ႏံႈးအတိုင္း ဆက္ရွိေနမယ္ဆိုရင္ အခုရာစုႏွစ္ အလယ္မွာ ရွိလာမယ္လို႕ ခန္႕မွန္းၾကတဲ႕ ကမၻာ႕လူဦးေရ သန္းကိုးေထာင္အတြက္ အစာေရစာ လံုေလာက္ေအာင္ ေထာက္ပံ႕ႏိုင္ဖို႕ ခဲယဥ္းတယ္။ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈက ေျပာင္းလဲလာတဲ႕ သဘာ၀အေျခအေနေအာက္မွာ ဘယ္အပင္မ်ိဳးစိတ္၊ ဘယ္သက္ရွိမ်ိဳးစိတ္ေတြ အသက္ရွင္က်န္ရစ္မလဲ ဆိုတဲ႕ မေရရာ မေသခ်ာမႈကို ဖန္တီးေနတဲ႕အတြက္ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲမ်ားတည္ရွိမႈဟာ အနာဂတ္မွာ ပိုၿပီး ရႈပ္ေထြးနက္ရိႈင္းလာစရာ ရွိတယ္" လို႕သူကဆက္ေျပာပါတယ္။
"ဥပမာ အန္ဒီးေဒသက လယ္သမားေတြက အပူ၊ အေအး ဒဏ္ေၾကာင္႕ သီးႏွံအထြက္ေလ်ာ႕က်လာမႈကို ကာကြယ္ဖို႕ အာလူးမ်ိဳးစိတ္ကြဲ အမ်ားအျပားကို စိုက္ပ်ိဳးၾကမယ္။ သီးႏွံမ်ိဳးစိတ္ ဘယ္ေလာက္ ရႏိုင္သလဲ ဆိုတာက သူတို႕ရဲ႕ အသက္ရွင္ရပ္တည္မႈကို အေထာက္အကူျပဳပါလိမ္႕မယ္။"
လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးမႈသမိုင္း ႏွစ္တစ္ေသာင္းေက်ာ္မွာ သီးႏွံမ်ိဳးစိတ္ေပါင္း ၇၀၀၀ ေက်ာ္ စားပင္အျဖစ္စိုက္ခဲ႕ၾကတဲ႕ အထဲက ကၽြန္ေတာ္တို႕ေန႕စဥ္စားသံုးေနတဲ႕ အစားအစာထဲမွာ အမ်ားဆံုးပါ၀င္တာက အမ်ိဳးေပါင္း ၃၀ ေလာက္ပဲရွိပါတယ္။ အသက္ရွင္ ရပ္တည္ေရးအတြက္ မ်ိဳးစိတ္အနည္းငယ္အေပၚမွာပဲ မွီခိုေနၾကတယ္ ဆိုတာကိုက က်ရံႈးမဲ႕ လမ္းစဥ္ျဖစ္ေနတယ္။ လို႕ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႈး ဘန္ကီမြန္းက IBD ကိုေပးပို႕တဲ႕ သူ႕ရဲ႕ သ၀ဏ္လႊာမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။
ဘြန္းမွာ ျပဳလုပ္တဲ႕ အစည္းအေ၀းမွာ တက္ေရာက္ၾကတဲ႕ကိုယ္စားလွယ္ေတြက လယ္ယာ စိုက္ပိ်ဳးေရးလုပ္ငန္း အတြက္ ဇီ၀မ်ိဳးစိတ္ၾကြယ္၀မႈ နဲ႕ လယ္ယာလုပ္ငန္းအေပၚမွာ ႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႕ ပိုၿပီး ထာ၀စဥ္ညီ တည္တံ႕ႏိုင္ေရး နည္းလမ္းေတြကို ဦးတည္ႏိုင္မဲ႕ နည္းလမ္းမ်ား ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ေရး ညီလာခံရဲ႕ ႀကိဳးစား အားထုတ္မႈကို ျပန္လည္သံုးသပ္ခဲ႕ၾကတယ္။ အစိုးရကိုယ္စားလွယ္မ်ားဟာ အစိုးရမဟုတ္တဲ႕ အဖြဲ႕အစဥ္းေတြနဲ႕ တြဲၿပီး ၂၀၁၀ခုႏွစ္မွာ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲပ်က္သုဥ္းမႈကို ေနာက္ျပန္လည္ေစေရး ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ သေဘာတူညီမႈ ရည္မွန္းခ်က္ကို ပိုၿပီးနီးစပ္ေအာင္ျမင္ေစေရး လုပ္ေဆာင္ရန္အခ်က္မ်ား ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်ခဲ႕ၾကတယ္။ ခန္႕မွန္းတြက္ခ်က္မႈအရ လူသားေတြေၾကာင္႕ ဇီ၀မ်ိဳးႏြယ္ျပဳန္းတီးမႈဟာ သဘာ၀အေလ်ာက္ျဖစ္တဲ႕ ျပဳန္းတီးမႈထက္ အဆ တစ္ရာ တစ္ေထာင္ ေလာက္အထိရွိတယ္။
"လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး နဲ႕ သဘာ၀ရင္းျမစ္မ်ားထိမ္းသိမ္းေစာင္႕ေရွာက္ေရးတို႕အတြက္ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲမ်ား ယုတ္ေလ်ာ႕လာမႈ ကို သိသိသာသာ ေလ်ာ႕က်ေစမဲ႕ အတူတကြ လက္တြဲေဆာင္ရြက္ႏိုင္မဲ႕ နည္းလမ္းမ်ား ရွာေဖြရမယ္" လို႕ မစၥတာ ဂပ္ဘရီယယ္လ္က ေျပာပါတယ္။ "ဘြန္းၿမိဳ႕က ေနာက္ထပ္ရက္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ ၁၉၁ ႏိုင္ငံက ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေျဖရွင္းၾကရမဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္အလြန္ ႀကီးမားတဲ႕ တာ၀န္၀တၱရားတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္" လို႕ သူကထပ္ျဖည္႕ေျပာတယ္။ ဒီေန႕ေနာက္ပိုင္းမွာ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ၀န္ႀကီး၊ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႈး၊ ကုလသမဂၢ စားနပ္ရိကၡာအဖြဲ႕ ဦးေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမႈး ဂ်က္ကီး ဒီေယာ႕ဖ္၊ လယ္ယာသိပၸံနဲ႕ နည္းပညာဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ႏိုင္ငံတကာ သံုးသပ္မႈ အဖြဲ႕(IAASTD) မွ Robert Watson တို႕ရဲ႕ မွတ္ခ်က္ ေတြကို ကိုယ္စားလွယ္ေတြ နားဆင္ၾကရပါလိမ္႕မယ္။
မစၥတာေဂ်ာ႕ဂါ႔ဖ္က "လက္ရွိကမၻာလံုးဆိုင္ရာ အစားအစာ အက်ပ္အတည္း ကို ရင္ဆိုင္ႏိုင္ဖို႕ ေရရွည္အဓိက ပန္းတိုင္ကိုေရာက္ေစဖို႕ ပတ္၀န္းက်င္ေဂဟစနစ္ကို ကာကြယ္ဖို႕နဲ႕ ေထာက္ကူဖို႕ လယ္ယာ လုပ္ငန္း အေလ႕အထေတြကို စုစည္းဖို႕လို႕တယ္" လုိ႕ဆိုပါတယ္။
"ကၽြန္ေတာ္တို႕ ရဲ႕ သဘာ၀ရင္းျမစ္ေတြကို အက်ိဳးရွိရွိ အသံုးခ်ႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္တဲ႕ အစီအမံေတြ လုပ္ေဆာင္မယ္ဆိုရင္ အစားအစာ ရင္းျမစ္အတြက္လည္း အာမခံခ်က္ရွိပါမယ္။ ေရအရင္းအျမစ္ေတြကို အက်ိဳးရွိရွိ အသံုးျပဳဖို႕ လိုပါတယ္။ မွန္ကန္တဲ႕ ဓာတ္ေျမၾသဇာ အခ်ိဳးအစား အသံုးျပဳဖို႕လိုပါတယ္။ ေျမဆီလႊာေတြကို ထိမ္းသိမ္းဖို႕လိုတယ္။ ေတာေတာင္ေတြနဲ႕ စိမ္႕ေျမေတာေတြကို အၿမဲ ထိေတြ႕ ေနဖို႕လိုတယ္။ "
ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈ၊ ေရာဂါပိုးမႊား သို႕မဟုတ္ စီးပြားေရး လႈပ္ခတ္မႈ ေတြကို ခုခံေပးႏိုင္တဲ႕ အမ်ိဳးအစားနဲ႕ မ်ိဳးစိတ္ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာ စုေပါင္းစိုက္ပ်ိဳးတဲ႕ အရြယ္အစားေသးတဲ႕ လယ္ယာလုပ္ငန္းေတြအတြက္ ဇီ၀မ်ိဳးစိတ္ေတြ ထိမ္းသိမ္းေရးဟာ အဓိက အေရးအႀကီးဆံုးျဖစ္တယ္။ လို႕ မစၥတာ ေဂ်ာ႕ဂါ႕ဖ္က ေျပာပါတယ္။
ဒီႏွစ္ဟာ ႏိုင္ငံတကာဆိုင္ရာ အာလူးစိုက္ပ်ိဳးေရးႏွစ္ျဖစ္တယ္။ ပီရူးက လယ္သမားေတြက အပူ၊ အေအး ဒဏ္ေၾကာင္႕ သီးႏွံအထြက္ေလ်ာ႕က်လာမႈကို အာလူးမ်ိဳးစိတ္ကြဲ အမ်ားအျပားကို စိုက္ပ်ိဳးၾကျခင္းျဖင္႕ ခုခံၾကတယ္။ သီးႏွံမ်ိဳးစိတ္ဘယ္ေလာက္ရႏိုင္သလဲဆိုတာက သူတို႕ရဲ႕ အသက္ရွင္ရပ္တည္မႈကို အေထာက္အကူျပဳပါလိမ္႕မယ္။"
"ဇီ၀မ်ိဳးၾကြယ္၀မႈဟာ လူသားအမ်ားအျပားအတြက္ မွ်တတဲ႕ အာဟာရကို ေပးစြမ္းဖို႕လည္း အဓိက အေထာက္အကူျပဳပါလိမ္႕မယ္။ မွန္ကန္တဲ႕ အစားအစာ ရရွိေရးနဲ႕ စိုက္ပ်ိဳးမႈၾကားမွာ မွန္ကန္တဲ႕ မွ်ေျခရရွိေစေရးအတြက္ လူေတြကို ပိုမိုမ်ားျပားျပည္႕စံုတဲ႕ အစားအစာ ရရွိေစဖို႕ အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ ကၽြန္ုပ္တို႕ရဲ႕ အာဟာရျဖည္႕တင္းမႈဟာ ေျမလႊာေပၚမွာ မွန္ကန္တဲ႕ အစားအစာၾကြယ္ၾကြယ္၀၀ရရွိေစေရးေပၚမွာ အေျခတည္ရမယ္ ဆိုတဲ႕ အယူအဆကို ပိုမိုက်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ျဖစ္လာဖို႕လိုပါတယ္။"
ဇီ၀မ်ိဳးစိတ္ညီလာခံကေနၿပီးေတာ႕ ႏိုင္ငံမ်ားဟာ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး ထံုးတမ္းစဥ္လာေတြကို အေျခခံၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနၾကတယ္။ အကယ္စင္စစ္မွာေတာ႕ ေျမဆီလႊာ ထိမ္းသိမ္းကာကြယ္ေရး၊ ညစ္ညမ္းမႈနဲ႕ မွန္ကန္ျပည္႕၀တဲ႕ အစားအစာ အာဟာရ ရရွိေစေရး ညီလာခံေအာက္မွာ လမ္းစဥ္ေတြ အမ်ားအျပားရွိတယ္။
ဇီ၀မ်ိဳးစိတ္မ်ားဆိုင္ရာ ညီလာခံ (CBD)
ဇီ၀မ်ိဳးစိတ္မ်ား ဆိုင္ရာ ညီလာခံသည္ မ်ိဳးဗီဇမ်ားအသံုးခ်မႈအက်ိဳးအျမတ္မ်ား အညီအမွ်ခြဲေ၀ရရွိေစေရးနဲ႕ (သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္) ထိမ္းသိမ္းေရးနဲ႕ ဇီ၀မ်ိဳးစိတ္မ်ား ထာ၀စဥ္ညီ အသံုးခ်ေရး ႏိုင္ငံတကာ သေဘာတူညီမႈစာခ်ဳပ္ျဖစ္ၿပီး ၁၉၉၂ ခု ဘရာဇီးႏိုင္ငံ ရီယိုဒီဂ်ေနရို ၿမိဳ႕မွာ ျပဳလုပ္တဲ႕ ေျမကမၻာ ထိပ္သီး အစည္းအေ၀းမွာ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ႕ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၉၁ ႏိုင္ငံနဲ႕ CBD သည္ ေျမကမၻာေပၚမွာ သက္ရွိတည္တံ႕ေစေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေတြၾကားမွာ တကမၻာလံုးနီးနီး ကတိျပဳခဲ႕ၾကတဲ႕ စာခ်ဳပ္ျဖစ္တယ္။ CBD က လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား၊ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား၊ နည္းပညာ နဲ႕ အေလ႕အထေကာင္းမ်ား ဖလွယ္မႈ နဲ႕ အခ်ိန္ျပည္႕နဲ႕ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ လူငယ္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား၊ ေဒသဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား နဲ႕ ပုဂၢလိက တစ္ဦးမခ်င္းပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္သူမ်ား၊ အပါအ၀င္ သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ တက္ၾကြတဲ႕ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား သိပၸံသုေတသနလုပ္ငန္းေတြက တဆင္႕ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာမႈ အႏၱရာယ္အပါအ၀င္ ဇီ၀မ်ိဳးႏြယ္ေတြနဲ႕ ေဂဟစနစ္လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြအေပၚ က်ေရာက္လာႏိုင္တဲ႕႔ အႏၱရာယ္ေတြကို အသိေပးဖို႕ လုပ္ေဆာင္တယ္။
ညီလာခံ အတြင္းေရးမႈးရံုးက မြန္တရီယယ္မွာ တည္ရွိပါတယ္။
မူရင္း
 |  |
hote lar
ReplyDeletethat right I want potato keep planting
ReplyDeleteI have been exploring for a little for any high-quality articles or
ReplyDeleteweblog posts in this sort of house . Exploring in Yahoo I finally
stumbled upon this site. Studying this information So i am
satisfied to exhibit that I have an incredibly
excellent uncanny feeling I found out just what I
needed. I so much
surely will
make sure to don’t omit this website and provides it a glance on a relentless basis.
Feel free to visit my blog post penny-stock-social.com
Excellent goods from you, man. I've understand your stuff previous to and
ReplyDeleteyou're just too fantastic. I really like what
you have acquired here, really like what you're stating and the way in which you
say it. You make it enjoyable and you still care for to keep it smart. I
can't wait to read far more from you. This is really a terrific website.
my page :: oedady.com
Hi, i believe that i noticed you visited my website thus i
ReplyDeletegot here to “go back the choose”.I am trying to to find things to enhance my website!
I suppose its
ok to make use of a few of your ideas!!
Feel free to surf to my website :: getrape.com